Samenvatting vervolg “positie schuldeiser” Credit Expo 2021

Schuldenbeleid kan veel rechtvaardiger

Op 28 oktober tijdens de Credit Expo, namen vier belangrijke brancheverenigingen van organisaties die actief zijn op het gebied van creditmanagement deel aan een paneldiscussie over een rechtvaardiger schuldenbeleid. In deze bijeenkomst gingen Herman Peeters (voorzitter VCMB), Casper Sonnega (secretaris VVCM), Connie Maathuis (directeur NVI) en Michaël Brouwer (voorzitter KBvG) met elkaar en het aanwezige publiek in gesprek over een aantal belangrijke adviezen voor een rechtvaardiger schuldenbeleid. De paneldiscussie vormde een apotheose van een traject dat de beroepsverenigingen hebben ingezet. Dat leidde al tot de publicatie van het position paper “Elf kansen voor een rechtvaardiger schuldenbeleid”. Het paper is het resultaat van een unieke samenwerking tussen de verschillende brancheverenigingen, die zo gezamenlijk positie kiezen om het beleid vanuit Den Haag een positieve impuls te geven. Een impuls die moet leiden tot een beter gebalanceerd en rechtvaardiger schuldenbeleid. Tijdens de discussie werden vier stellingen naar aanleiding van het position paper uitgelicht en besproken. Wat volgde was een verhelderend en verdiepend gesprek met de panelleden en aanwezigen.

Een eenduidige definitie over schuld

Belangrijke ketenpartners die een rol hebben in het schuldenbeleid werken momenteel niet op basis van dezelfde definities. Dat is wel hard nodig. Sterker nog, een eenduidige definitie is een randvoorwaarde om een goede persoonlijke aanpak te kunnen kiezen bij het voorkomen en oplossen van problematische schulden. Daarbij is het relevant te definiëren wat schuld nu eigenlijk is, en vooral wanneer die schuld risicovol of zelfs problematisch is. Tijdens de discussie werd dit punt verder uitgediept. Op dit moment hanteren diverse ketenpartners verschillende definities voor onder andere schuld, risicovolle schuld en problematische schuld. Het gevolg laat zich raden. Verschillende partijen vormen een mening en kiezen een aanpak vanuit een uiteenlopende basis. Het beeld op de omvang van de diverse categorieën schuld is daarmee troebel. Het veroorzaakt bovendien spraakverwarring, maar leidt ook tot aantoonbaar verkeerde keuzes. Het gebrek van eenduidige definities staat een goede samenwerking in de keten in de weg.

Een centrale database voor actueel inzicht

Verschillende partijen die een rol spelen in de keten verzamelen informatie om zo goed mogelijk van dienst te kunnen zijn. Deze informatie is echter gefragmenteerd en iedere partij werkt op basis van eigen informatie. Vanuit de gefragmenteerde informatie is het lastig een goed inzicht te krijgen in de omvang van de problematiek, iedereen heeft immers een eigen stukje van de puzzel. Daar zijn schuldenaars en schuldeisers niet bij gebaat. Het uiteindelijke doel is helder. Mensen en (kleine) organisaties beschermen tegen het aangaan van schulden die ze eigenlijk niet kunnen dragen. Om een dergelijk doel te kunnen realiseren is het essentieel om data te koppelen; één database creëren die organisaties in staat stelt op een juiste manier volledig en tijdig inzicht te krijgen in de positie van een consument of organisatie die een schuld aangaat. Tijdens de discussie benadrukten de panelleden dat het daarbij essentieel is te zorgen voor een database die veilig en in lijn met de AVG is. Maar, zo gaven de panelleden ook aan, de meeste informatie is al versnipperd beschikbaar, dus op de juiste manier centraliseren en integreren zou een echte win-win kunnen creëren.

Vorderingen gerechtelijk innen is nodeloos inefficiënt

Soms is het noodzakelijk om schulden gerechtelijk te innen. En als het zover komt is het innen van die schulden nodeloos inefficiënt, zo bleek tijdens de dialoog.  Bij het gerechtelijk innen van schulden wordt daardoor veel waarde vernietigd. Twee elementen zijn debet aan deze waarde vernietiging. Allereerst zijn veel vorderingen (bijna 90%) die voor de rechter worden gebracht onbetwist. Gerechtelijk innen brengt aanzienlijke kosten met zich mee, en die kosten maken voor een onbetwiste vordering is natuurlijk zonde. Dat kan effectiever en efficiënter door een aparte procedure in het leven te roepen voor onbetwiste invorderingen. Een dergelijke procedure kan helpen om tegen geringere kosten onbetwiste invorderingen alsnog te incasseren. Invorderingen waarbij wel sprake is van een geschil moeten uiteraard gewoon voor de rechter kunnen komen. Daarnaast is de betaalcapaciteit van een schuldenaar relevant. Wanneer die betaalcapaciteit onvoldoende is werkt een gang naar de rechter averechts, met extra kosten als gevolg. Om te voorkomen dat zaken van schuldenaren met een te geringe betaalcapaciteit voor de rechter komen is transparantie over die betaalcapaciteit gewenst. Zo is vooraf te bepalen of een schuldenaar daadwerkelijk in staat is een schuld te voldoen.

Beleid vorm je samen met de professionals

Creditmanagement als vakgebied is sterk in ontwikkeling. Technologie heeft een steeds grotere impact op creditmanagement en maatschappelijke ontwikkelingen beïnvloeden de manier waarop naar het vakgebied wordt gekeken. Creditmanagement professionals hebben deze ontwikkelingen scherp in het vizier. Zij kijken naar de mogelijkheden die innovatieve technologie ze biedt, en volgen de maatschappelijke ontwikkelingen op de voet. Daarmee zijn creditmanagement professionals bij uitstek geschikt te adviseren op het te voeren beleid. De overheid zou er verstandig aan doen gebruik te maken van deze expertise om te komen tot het best mogelijke beleid, waarbij alle belangen bij elkaar worden gebracht en gewogen. Tijdens de paneldiscussie wordt door de verschillende panelleden aangegeven dat ze open staan voor deze dialoog. Een dialoog die kan leiden tot betere beslissingen en een beter beleid.

Brancheorganisaties zetten actief in op een rechtvaardiger beleid

Alle ingrediënten om te komen tot een rechtvaardiger schuldenbeleid zijn aanwezig. Betere samenwerking in de keten, en meer inspraak vanuit brancheorganisaties in het te voeren beleid, zijn belangrijke succesfactoren voor een rechtvaardig schuldenbeleid in de nabije toekomst. Een schuldenbeleid waarin de belangen van alle partijen worden gewogen en geoptimaliseerd. Uit de gevoerde paneldiscussie blijkt dat de brancheverenigingen klaar staan om de handschoen op te pakken. De samenwerking in de keten kan beter. Onze panelleden eindigden dan ook met een uitgestoken hand. De tijd om het beleid vorm te geven is nu, de kansen voor een rechtvaardiger beleid zijn legio. Aangesloten organisaties mogen van de brancheverenigingen verwachten dat zij actief blijven aansturen op meer invloed, meer impact. De betere samenwerking in de keten en met de overheid liggen voor het grijpen. Het schuldenbeleid kan veel rechtvaardiger, met een goede afweging van de belangen van alle betrokkenen.